Công đoàn giáo dục (CĐGD) Nghệ An là tổ chức chính trị xã hội của công chức, viên chức và lao động toàn ngành. Trải qua chặng đường 65 năm (22/7/1951 – 22/7/2016) xây dựng và phát triển, CĐGD Nghệ An luôn kề vai sát cánh với chuyên môn, chung sức gánh vác nhiệm vụ chính trị của Ngành nhằm giáo dục và đào tạo con em Nghệ An trở thành những công dân có ích cho quê hương, đất nước.

Tuy ra đời sau lịch sử của nền giáo dục cách mạng Nghệ An (1945) 6 năm, nhưng kể từ Đại hội lần thứ nhất (1951) đến nay, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Công CĐGD Việt Nam và Liên đoàn Lao động tỉnh Nghệ An, những hoạt động phong phú, thiết thực của CĐGD Nghệ An đã được tổng kết và ghi nhận trong 18 kỳ Đại hội của mình; đồng thời khẳng định sự phát triển nhanh chóng cả về tổ chức, số lượng đoàn viên và chất lượng đội ngũ. Sự đóng góp chủ động, tích cực nhiều mặt của tổ chức công đoàn, sự cống hiến nhiệt tình, vô tư, đầy trách nhiệm của đội ngũ cán bộ công đoàn các cấp, nhất là ở trường học đã góp phần quan trọng vào sự nghiệp giáo dục - đào tạo của tỉnh nhà trong suốt 65 năm qua.

Trong lịch sử 65 năm CĐGD Nghệ An, thời kỳ 15 năm gần đây (từ 2001 đến 2016) đã để lại những dấu ấn sâu đậm nhất. Đó là thời kỳ “vàng son” của CĐGD Nghệ An với nhiều thành tích nổi bật. Xét từ góc độ hoạt động công đoàn thì khoảng thời gian này có nhiều biến động với những khó khăn thử thách không nhỏ đồng thời cũng có những thời cơ thuận lợi. Với quyết tâm cao và tinh thần chủ động sáng tạo, CĐGD Nghệ An đã vượt qua khó khăn thử thách, tranh thủ thời cơ thuận lợi, đạt những thành tích quan trọng. Trong đó, đều khẳng định mối quan hệ phối hợp nhịp nhàng, đồng bộ và đầy trách nhiệm giữa chuyên môn và công đoàn trong hơn nửa thế kỷ qua.

Chuyên môn và tổ chức CĐGD Nghệ An có thể ví như hai đầu tàu cùng kéo chung một đoàn tàu, cùng chung một sự nghiệp, cùng một vị trí chiến đấu, cùng chịu trách nhiệm trước Đảng, trước nhân dân, trước toàn ngành về thực hiện đường lối, quan điểm giáo dục của Đảng, về sứ mệnh của nhà giáo xứ Nghệ mà bao thế hệ có công xây dựng trong trường kỳ lịch sử. Chỗ khác nhau chỉ là phương thức hoạt động, một bên là trực tiếp quản lý, một bên là tham gia quản lý. Thực tế cho thấy muốn quản lý tốt, đảm bảo điều kiện phát triển của ngành, người lãnh đạo chuyên môn phải đi đúng đường lối quần chúng, đảm bảo lợi ích hợp pháp, chính đáng của quần chúng, phải biết dựa vào tổ chức công đoàn, phải tạo ra điều kiện và vị thế cho tổ chức công đoàn hoạt động. Đồng thời, phải có phong trào quần chúng do Công đoàn tổ chức phát động và lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị chung của ngành.

Thành tích nổi bật nhất của CĐGD Nghệ An trong những năm qua là phát triển CĐCS trong các trường học. Là công đoàn ngành nhưng thực tế CĐGD Nghệ An chỉ quản lý CĐCS trong các trường THPT, các Trung tâm GDTX, 06 trường DTNT THCS và một số đơn vị trực thuộc như trường Mầm non Hoa Sen, Công ty cổ phần Sách và Thiết vị trường học, trường Trung cấp Kinh tế kỹ thuật Hồng Lam. Hệ thống CĐCS trong các trường THCS, Tiểu học, Mầm non đều trực thuộc công đoàn ngành giáo dục cấp huyện, do LĐLĐ các huyện, thành, thị quản lý. Công đoàn Giáo dục Nghệ An chỉ quản lý 121 CĐCS với 7.182 đoàn viên trong tổng số 55.942 cán bộ, giáo viên, người lao động của toàn ngành giáo dục. Thực tế đó đặt ra cho CĐGD Nghệ An một nhiệm vụ quan trọng là phát triển CĐCS trong các trường học. Đối với các trường THPT công lập thì hệ thống CĐCS đã ổn định từ trước đến nay và duy trì hoạt động có hiệu quả. Muốn phát triển thêm CĐCS trong trường học thì phải vận động các trường ngoài công lập. Với chủ trương xã hội hóa giáo dục, các trường ngoài công lập đã phát triển khá nhanh. Nhạy bén trước thực tiễn đó, CĐGD Nghệ An đã vận động thành lập CĐCS tại 25 trường THPT ngoài công lập. Với việc thành lập và duy trì hoạt động CĐCS tại các trường học ngoài công lập vừa đưa hoạt động của các trường này đi đúng định hướng vừa bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động. Ngoài ra, CĐGD Nghệ An cùng với Phòng giáo dục và Công đoàn giáo dục cấp huyện, thành, thị thuyết phục, vận động 503 trường mầm non trên địa bàn toàn tỉnh thành lập và duy trì hoạt động CĐCS (đạt tỷ lệ 100%). Đây là nhiệm vụ cực kỳ khó khăn phức tạp vì các trường mầm non trước năm 2011 đều do UBND xã quản lý. Nếu không có quyết tâm cao thì trong hệ thống tổ chức của Công đoàn Giáo dục Nghệ An chỉ có duy nhất trường Mầm non Hoa Sen tại thành phố Vinh (là trường công lập) có tổ chức công đoàn. Đội ngũ giáo viên mầm non là đối tượng chịu nhiều thiệt thòi về chế độ chính sách như không đảm bảo tiền lương, không có các chế độ phụ cấp, chế độ bảo hiểm. Nhờ có tổ chức công đoàn nên đội ngũ giáo viên mầm non được bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên công đoàn. 5.864 giáo viên hợp đồng ở các trường mầm non bán công được tuyển dụng vào biên chế, được nhận lương theo ngạch bậc và các chế độ phụ cấp kèm theo lương từ ngày 01/9/2011. Đây thực sự là một đóng góp lớn của Công đoàn Giáo dục Nghệ An.

Một phong trào nổi bật được CĐGD Nghệ An phát động và duy trì có hiệu quả trong những năm qua. Đó là phong trào vận động giáo viên học tập nâng cao trình độ chuyên môn. Phong trào này đã trở thành động lực quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục một cách toàn diện. So sánh tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn của các cấp học từ năm 2001 đến năm 2016 sẽ thấy trình độ chuyên môn của giáo viên được nâng cao vượt bậc. Năm 2001, giáo viên mầm non đạt chuẩn 42%, trên chuẩn mới có 57 người; giáo viên tiểu học đạt chuẩn 89,61%, trên chuẩn 20%; giáo viên THCS đạt chuẩn 94,2%, trên chuẩn 17%; giáo viên THPT đạt chuẩn 97,16%, trên chuẩn mới có 61 người. Đến thời điểm tháng 5/2016 có 100% giáo viên các bậc học đạt chuẩn, trong đó tỷ lệ trên chuẩn: Mầm non đạt tỷ lệ 80,2%; Tiểu học đạt tỷ lệ 92,3%; THCS đạt tỷ lệ 87,4%, THPT 25,3%. Có được kết quả ấn tượng đó là nhờ CĐGD Nghệ An đã thường xuyên chỉ đạo CĐCS các trường tạo điều kiện cho cán bộ, giáo viên đi học. Mặc dù kinh phí người học phải tự bỏ ra nhưng được các trường tạo điều kiện thời gian và tổ chức công đoàn động viên khuyến khích, đội ngũ giáo viên đã hăng hái học tập nâng cao trình độ chuyên môn. Nhờ vậy mà số giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn đạt tỷ lệ ngày càng cao.

Một trong những hoạt động nổi bật của công đoàn ngành trong những năm qua đó là giải thưởng "Quỹ phát triển tài năng giáo dục", quỹ này được Ban Chấp hành CĐGD Nghệ An phát động trong toàn ngành từ sự đóng góp của cán bộ, đoàn viên công đoàn, với nguồn vốn ban đầu chỉ có 89 triệu đồng, quỹ được gửi tiết kiệm và hàng năm sử dụng tiền lãi để hai năm 1 lần tặng thưởng cho cán bộ giáo viên có thành tích xuất sắc. Tổng số người được nhận thưởng trong 14 lần đã lên tới 146 người với tổng số tiền thưởng là 139.000.000đ. Những cán bộ, giáo viên được nhận thưởng "Quỹ phát triển tài năng giáo dục" trong thời gian qua đều được lựa chọn rất khách quan, chính xác cả về tiêu chuẩn tài năng sư phạm, hiệu quả công tác cũng như phẩm chất đạo đức, tư cách người thầy và uy tín đối với các thế hệ học sinh, với nhân dân, với đồng nghiệp. Như vậy, "Quỹ phát triển tài năng giáo dục" của ngành đã vượt lên trên giá trị tài chính đơn thuần của nó để khẳng định những giá trị tinh thần, giá trị nhân văn sâu sắc. Khẳng định những tình cảm và tâm huyết của người làm công tác giáo dục trong suốt thời gian qua.

Để tạo điều kiện cho cán bộ, giáo viên hàng năm được đi nghỉ mát tại Cửa Lò, từ năm 2000, CĐGD Nghệ An đã vận động cán bộ, giáo viên đóng góp tiền xây dựng nhà nghỉ tại Trung tâm giáo dục thường xuyên 2 (thị xã Cửa Lò). Với số tiền đóng góp 36.000 đồng/người, tất cả đoàn viên CĐGD Nghệ An đã tạo đủ nguồn vốn xây dựng nhà nghỉ tương đối khang trang tại thị xã Cửa Lò. Hiện nay, nhà nghỉ có 40 phòng khép kín, có nhà ăn tập thể, hội trường. Bình quân mỗi năm nhà nghỉ đón 1.500 lượt cán bộ, giáo viên về nghỉ mát theo tiêu chuẩn thời gian quy định.

Một thành tích nổi bật của CĐGD Nghệ An là đã tranh thủ sự ủng hộ của CĐGD Việt Nam và công đoàn giáo dục một số tỉnh, thành phố trong cả nước để tạo nguồn kinh phí làm mới và nâng cấp, sửa chữa các nhà công vụ ở những huyện khó khăn. Để tạo nguồn kinh phí này, CĐGD Việt Nam đã đề nghị công đoàn giáo dục một số tỉnh, thành phố nhiệt tình giúp đỡ, hỗ trợ Nghệ An. Bằng cách làm này, CĐGD Nghệ An đã huy động được 5.347.938.500 đồng để xây dựng mới và nâng cấp, sửa chữa 25 nhà công vụ (làm mới 15 nhà, sửa chữa 10 nhà) cho các trường THPT và các trường ở các địa phương còn gặp khó khăn. CĐGD các tỉnh, thành phố đã vận động đoàn viên của họ đóng góp tiền ủng hộ và đưa đến giao tận đơn vị được hỗ trợ. Bên cạnh hỗ trợ xây dựng nhà công vụ cho CBGV, công đoàn giáo dục Nghệ An tranh thủ sự hỗ trợ của Liên đoàn Lao động tỉnh Nghệ An để xây dựng Nhà mái ấm công đoàn cho CBGV có hoàn cảnh khó khăn; trong 5 năm qua đã hỗ trợ xây dựng mới 05 nhà, hỗ trợ tu sửa 02 nhà với kinh phí là 180.000.000 đồng (khối trực thuộc); CĐGD các huyện đã xây dựng và tu sửa hàng chục nhà mái ấm công đoàn do LĐLĐ tỉnh hỗ trợ theo quy chế.

          Đạt được những thành tích nổi bật trên đây là nhờ CĐGD Nghệ An đã phát huy sức mạnh của tập thể cán bộ, giáo viên trong ngành. Nhiều phong trào thi đua và các cuộc vận động được phát động và thực hiện có hiệu quả như: cuộc vận động “Dân chủ, kỷ cương, tình thương, trách nhiệm”, cuộc vận động “Xã hội hoá giáo dục”. Đặc biệt gần đây nhất là cuộc vận động “Quyên góp sách vở, quần áo và đồ dùng học tập hỗ trợ giáo dục miền núi vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn” và cuộc vận “Mỗi thầy cô giáo là một gương về đạo đức, tự và sáng tạo”. Phong trào thi đua “Hai tốt”, phong trào “Giỏi việc trường - Đảm việc nhà”, phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, phong trào “Mỗi thầy, cô là một tấm gương đạo đức tự học, sáng tạo”. Các cuộc vận động và phong trào thi đua do công đoàn phát động đã được lồng ghép với việc “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” đã tạo không khí thi đua sôi nổi trong toàn ngành, được tất cả cán bộ, giáo viên tích cực hưởng ứng, nhiều nhà giáo đã phấn đấu trở thành những nhà giáo có chuyên môn giỏi, trở thành đảng viên, cán bộ cốt cán của ngành và của Đảng. Qua các phong trào thi đua đã nổi lên nhiều tập thể điển hình như: Trường THPT chuyên Phan Bội Châu, Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng, Trường THPT Diễn Châu 3, Trường THPT Thanh Chương 1, Trường THPT Lê Viết Thuật, Trường THPT Nam Đàn 1, Trường THPT Quỳnh Lưu 1, Trường Mầm non Hoa Sen (TP. Vinh)… Nhiều tấm gương nhà giáo tiêu biểu đã xuất hiện ở nhiều trường làm rạng rỡ gương mặt nhà giáo đất  Lam Hồng. Trường THPT chuyên Phan Bội Châu có thầy giáo Đậu Hoàng Hưng, Võ Văn Hải đều là giáo viên dạy toán xuất sắc. Thầy giáo Đậu Hoàng Hưng đã bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ toán học năm 2011. Thầy giáo Trần Văn Nga, giáo viên môn Vật lý, nay là Phó Hiệu trưởng trường THPT chuyên Phan Bội Châu đã  có thành tích đặc biệt xuất sắc trong công tác bồi dưỡng HSG quốc gia, quốc tế, trong 04 năm từ 2010- 2015 đã có 04 học sinh đạt 04 Huy chương Vàng Quốc tế, 02 Huy chương Vàng Châu Á, 01 Bằng khen Châu Á môn Vật lý. Trường THPT Lê Viết Thuật có thầy giáo Nguyễn Trọng Bé, vừa là hiệu trưởng quản lý giỏi vừa là giáo viên dạy vật lý có nhiều sáng tạo, đã đạt Cúp Bông Sen Vàng sáng tạo của ngành giáo dục, được Tổng LĐLĐ Việt Nam tặng Bằng lao động sáng tạo năm 2012 (nay là Chánh Thanh tra Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An). Thầy giáo Lê Viết Thắng, giáo viên dạy toán trường THCS dân tộc nội trú Kỳ Sơn được Vương quốc Bỉ tặng Giải đặc biệt Hội thi Soạn bài ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học, được mời tham quan học tập tại Malaysia, là nhà giáo tiêu biểu lần thứ nhất được tôn vinh năm 2013. Cán bộ công đoàn cũng có nhiều tấm gương điển hình, có những đóng góp lớn cho phong trào hoạt động của ngành như: Nguyễn Văn Đức, Chủ tịch công đoàn Trường chuyên Phan Bội Châu;  Hồ Thị Thảo, ủy viên Ban Chấp hành CĐGD Nghệ An, Hiệu trưởng Trường THPT Quỳ Châu; Nguyễn Thị Hà, Chủ tịch công đoàn Trường THPT Nghi Lộc 3; Phan Công Anh, Chủ tịch CĐGD Quỳ Hợp; Phan Văn Trương, Chủ tịch CĐGD Con Cuông; Đặng Thị Ngọc, Chủ tịch CĐGD Tương Dương...

Tại Đại hội thi đua yêu nước của tỉnh giai đoạn 2005-2010 và 2010-2015, ngành Giáo dục đào tạo có 126 tập thể và 217 cá nhân là đại biểu tham dự, đã được Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tặng Giấy khen và tiền thưởng. Đó là những tấm gương sáng tiêu biểu của ngành giáo dục tỉnh nhà.

Nhân sự kiện 65 năm CĐGD Việt Nam, vui mừng trước thành tích 65 năm xây dựng và phát triển, công đoàn giáo dục Nghệ An tiếp tục phát huy mạnh mẽ sức mạnh tổng hợp của toàn ngành, tin tưởng rằng, giáo dục và đào tạo Nghệ An phát triển vững chắc trên con đường hội nhập, góp phần đào tạo một nguồn nhân lực mới đưa Nghệ An sớm trở thành tỉnh khá như sinh thời Bác Hồ hằng mong ước.

Trần Văn Kỷ - Chủ tịch CĐGDNghệ An